Kiedy spotykam się z klientem, a ten opowiada o swoich problemach, po wysłuchaniu słyszy do mnie pytanie:
co byś chciał zamiast tego?

Moim zadaniem jako terapeuty jest pomoc klientowi w znalezieniu optymalnego rozwiązania dla sytuacji, którą określa jako problemową.

W tradycyjnym podejściu celem terapeuty jest zgłębianie natury problemu – jego uwaga jest skupiona na deficytach klienta (przyczynach i mechanizmach zaburzenia). Prawdopodobnie będzie on w przeszłości klienta poszukiwał źródła jego cierpienia. Zaś kiedy je odnajdzie - zaproponuje strategię wyeliminowania bólu, np. poprzez zmiany zachowań.Istnieje jednak ryzyko, że w wyniku takiego działania klient poczuje się jeszcze gorzej.

W terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach uważamy, że skutek (teraźniejszość) nie musi być związany z przyczyną (przeszłość).

Według Miltona Ericksona osoby zwracające się po pomoc do terapeuty – znają rozwiązania swoich problemów. One tylko nie wiedzą, że je znają. W związku z tym – zadaniem terapeuty – jest im dotrzeć do tej prawdy.

W przebiegu terapii krótkoterminowej skoncentrowanej na problemie (tradycyjny model) mamy głównie do czynienia ze skupieniem uwagi na drobiazgowej analizie problemu (źródło, konsekwencje, czas istnienia, chronologia rozwoju) w celu postawienia odpowiedniej diagnozy.

W związku z tym dochodzi ponownie do przeżywania cierpienia i bólu wynikającego z problemów, z którym zgłosił się do nas klient, co może skutkować osłabieniem jego energii do zmian ze względu na trwanie w marazmie.

TSR nie wyklucza, że klient musi "pobyć przez chwilę w problemie”, bo inaczej może “nie ruszyć do przodu”, ale nie jest to warunek konieczny.

Generalnie możemy pracować z klientem nie znając szczegółowo problemu, a przynajmniej analitycznie się w niego nie zagłębiając.

W modelu TSR traktuje się treść problemu, z którym przyszedł klient, jako sposób na ujawnienie jego potrzeb i nie przewiduje się nadmiernej na nim koncentracji, ponieważ powodowałoby to osłabienie, oraz opóźnienie momentu mobilizacji energii w celu osiągnięcia tego, co jest pożądane.

Zatem, w przypadku TSR pomagacza (terapeutę) interesują takie obszary:

poszukiwanie mocnych stron i zasobów klienta, a nie jego deficytów i zaburzeń. Nie diagnozujemy, nie etykietujemy po prostu pracujemy nad rozwiązaniami problemów, które zgłasza klient,
staramy się pracować na sukcesach i osiągnięciach klienta, a nie na porażkach i potknięciach,
określamy potrzeby klienta, a nie jego problemy,
pracujemy na wyjątkach pozytywnych w życiu klienta, a nie na występowaniu problemu i jego częstotliwości.

W wyniku takiej pracy z terapeutą klient ma szanse zbudować swoją preferowaną przyszłość, zamiast analizowania odbierającej siły przeszłości.

Dyskusja terapeutyczna z klientem o tym, co robi dobrze, co może robić lepiej lub jakie jeszcze inne rozwiązania są w jego zasięgu, dostarcza nadziei i siły niezbędnej do przezwyciężenia trudnej sytuacji, w której aktualnie klient się znajduje, zaś mocne strony, zasoby, oraz praca na wyjątkach daje klientowi motywację i nierzadko siłę na podjęcie działań, które będą prowadzić do pozytywnej zmiany.

Najważniejsza różnica odróżniająca model TSR od innych modeli to – pozytywny język obecności czegoś, a nie braku, deficytu, gdy klientowi łatwiej przychodzi powiedzenie „czego się nie chce”, niż stwierdzić „czego się chce”. klient może wyartykułować swoje potrzeby i dążenia – kreując w ten sposób obraz, który łatwiej mu będzie przenieść na rzeczywistość.

Cechą istotną TSR jest wysoki poziom szacunku dla podmiotowości osób poddających się terapii oraz ich bliskiego otoczenia.

Relacja terapeutyczna jest partnerska, gdzie głównym założeniem jest filozofia, że klient jest ekspertem od swojego życia, natomiast terapeuta mu towarzyszy w odkrywaniu jego zasobów, mocnych stron i tego, co działa.

Zapewne, metoda ta nie może być uważana za remedium na wszystkie problemy klientów, jednakże przykłady efektywności tego modelu terapii, stosowanego w różnych ośrodkach na świecie (USA, Holandia, Australia, Korea) pokazały, że może być on skutecznym narzędziem w pracy z klientami, którzy zgłaszają się z dużą różnorodnością problemów.

W TSR, jako nurcie terapeutycznym, najważniejsze jest wykorzystanie tego, co jest „zdrowe”. Koncentracja na tym, co się sprawdza i jest dostępne w danej osobie i świecie klienta, pary, rodziny czy zespołu. Dzięki temu można ominąć – tak powszechnego w innych podejściach terapeutycznych, skupiania się na problemach, diagnozowania zaburzeń i deficytów, czyli poruszania się w świecie patologii.

Współpraca terapeuty i klienta skupia się na obszarach zdrowia psychicznego, uświadomieniu potrzeb i możliwości osiągania celów, szukaniu mocnych stron i zasobów, a także na tym, aby skutecznie poradzić sobie z problemem, których zmienić nie można, dlatego też terapia jest nurtem pracy terapeutycznej krótkoterminowym, gdzie efekty pozytywnej zmiany mogą pojawić się w dość szybkim czasie.

Zasady TSR (S. de Shazer):

jeśli coś nie jest zepsute, nie naprawiaj tego,
jeśli coś działa, rób to częściej,
jeśli coś nie działa, przestań to robić,
małe kroki mogę prowadzić do wielkich zmian,
rozwiązanie nie musi mieć związku z problemem,
język potrzebny do wypracowania rozwiązania jest odmienny od języka potrzebnego do opisania problemu, żaden problem nie trwa cały czas, zawsze są wyjątki, które można wykorzystać,
przyszłość jest zarówno tworzona, jak i uzgadniana.

Skuteczność TSR

TSR jest podejściem stosowanym i badanym na całym świecie! Dotychczas odnotowano ponad 2000 badań przeprowadzanych w 33 różnych krajach, na wszystkich kontynentach,
TSR jest podejściem, które sprawdza się w pracy w różnych kontekstach kulturowych, mniejszościowych oraz grupach i klasach społecznych,
Prowadzone badania obejmują zastosowanie TSR w różnych obszarach takich jak psychoterapia, poradnictwo, coaching, praca w szkole itp. oraz formach - indywidualnie, grupowo, rodzinnie/z parami,
Badania potwierdzają szczególny potencjał TSR do stosowania w obszarze pracy z grupami np. w szkołach,
Chociaż nie ma bezpośrednich badań porównawczych między stosowaniem „czystego” TSRu a integrowaniem go z innymi nurtami, dane zebrane z dotychczasowych badań pokazują, że TSR można integrować z innymi modalnościami bez osłabiania jego efektów,
TSR jest podejściem opartym na dowodach naukowych. Jego skuteczność potwierdza szereg badań empirycznych w tym kilkanaście metaanaliz,
Zasługujący na uwagę jest fakt, że nawet przy najbardziej rygorystycznych projektach badawczych, TSR potwierdza swoją skuteczność w porównaniu z innymi modelami terapii: tylko w dwóch na dziesięć badań TSR osiąga gorsze wyniki niż „leczenie” innymi metodami, cztery na każde dziesięć badań wskazują, że TSR może przynosić lepsze efekty od badań porównawczych, kolejne cztery uzyskują mieszane wyniki lub nie znajdują różnic. Warto również wspomnieć, że wyniki te uzyskiwano przy stosunkowo mniejszych ilościach sesji.

Źródło: link

Psychotraumatologia

Psychotraumatologia to dziedzina psychologii, która skupia się na traumatycznych wydarzeniach w życiu człowieka. Silnie obciążające psychikę wydarzenia mogą powodować długofalowe konsekwencje, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Zaburzenia powstające w wyniku traumy nie znikają same. Sposobem na leczenie traumy są różne formy terapii psychotraumatologicznej.

Pojęcie traumy to ogólne określenie urazu psychicznego spowodowanego przez pewne wydarzenie – jednorazowe lub powtarzające się. Powszechnie używa się też określania trauma w odniesieniu właśnie do takiego wydarzenia, które stanowi źródło bardzo silnego stresu i pozostawia po sobie trwały uraz psychiczny. Przeżycie traumy i odczuwanie jej skutków jest kwestią indywidualną.

Na konsultację z psychotraumatologiem powinny udać się osoby, które doświadczyły silnie stresujących sytuacji i obserwują u siebie niepokojące symptomy. Do wydarzeń traumatycznych zalicza się uczestnictwo w wypadku, bycie ofiarą klęski żywiołowej, napadu, gwałtu, przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej w dzieciństwie, ale też w późniejszym życiu czy doświadczenie wojny. Traumatyczna może też być śmierć kogoś bliskiego, informacja o poważnej chorobie czy bycie świadkiem tragicznego zdarzenia.

Objawy występujące u osób, które doświadczyły traumy, to m.in.:

problemy ze snem;
stany lękowe;
ataki paniki;
problemy z koncentracją;
rozpamiętywanie traumatycznego wydarzenia;
natrętne myśli i zachowania;
poczucie winy, wstyd;
zaburzenia odżywiania;
stany depresyjne;
myśli samobójcze;
trudności z utrzymywaniem relacji z innymi ludźmi;
rozdrażnienie;
napady złości lub agresji;
koszmary senne.

Uraz psychiczny i objawy związane z traumą nie znikną same, a mogą się wręcz pogłębiać. Szczególne ryzyko wiąże się z nerwicą, depresją, samookaleczaniem oraz próbami samobójczymi. Nawet jeśli nie pojawią się ciężkie objawy posttraumatyczne, to jakość życia osoby, która doświadczyła traumy, znacznie się obniża.

Nieleczone zaburzenia związane z traumą mogą też prowadzić do chorób psychosomatycznych oraz zaburzeń psychicznych. Wynikiem silnego stresu towarzyszącego traumie jest nie tylko PTSD, ale w niektórych przypadkach również zaburzenia dysocjacyjne takie jak osobowość mnoga (dysocjacyjne zaburzenie tożsamości).

źródło